Zapraszam, sięgnijmy do gara rzeczy zbędnych. Przepastny jest to kocioł, micha bez dna. Człowiek pochował tutaj swoje najbardziej bezużyteczne wynalazki: buty z klimatyzacją, przewijacz płyt DVD i nożyczki do bananów. Jest też sekcja nikomu niepotrzebnych fabuł: galaktyki chybionych remake'ów, cmentarzyska absurdalnych crossoverów oraz ciągnące się aż po horyzont pawilony nudnych spin-offów. Miejsca w bród, ale w jednym z ciemnych zaułków właśnie szykują się na przyjęcie nowych lokatorów. Z afiszów spogląda na nas trochę nieludzka (demoniczna? anielska?) twarz Angeliny Jolie, na stołach rozstawiono tekturowe modele okrętów, wszędzie paździerz, stereotyp i podkręcony wąs Michaela Caine'a (fajny?). To Zbędnolandia czeka na polską premierę "Piotrusia Pana i Alicji w Krainie Czarów" (tytuł oryginalny: "Come Away").
Fakty są bowiem nieubłagane – pewnych pomysłów, nawet jeśli o drugiej w nocy wydawały nam się genialne i pionierskie, na trzeźwo lepiej po prostu nie tykać. Jeśli scenarzystka Marissa Kate Goodhill pomyślała kiedyś "O wow, Piotruś i Alicja dostaną ode mnie nowe origin story!", jakaś dobra dusza powinna usiąść z nią na mięciutkiej kanapie, zaparzyć telenowelowego czaju i z troską zapytać: "Stara, po co ci to?". Po co zamieniać archetypiczne już dzisiaj opowieści – znane nawet wtedy, kiedy się ich nie zna – w mdłą, rozwlekłą i zwyczajnie nudną historyjkę o rodzinnej traumie i psychoanalitycznych ucieczkach w fantazję? W jakim celu z uniwersalnych ramot robić ramoty anachroniczne, z dekoracjami inspirowanymi polską szkołą jasełek, wiktoriańskimi "typami osobowymi" z moralnej tektury oraz CGI z kalkulatora? Naprawdę trudno obronić coś, co nie broniło się już na poziomie wstępnych założeń.
Mamy więc trudną do rozszyfrowania idyllę małżeństwa Rose (Angelina Jolie) i Jacka (David Oyelowo), w której nie istnieje rasizm (na boga, mamy przecież XIX wiek, apogeum "naukowych" teorii rasowych!), chociaż z niepokojem patrzy się na mezalians klasowy: on ma za sobą trudną przeszłość na ulicach Londynu, ona to natomiast dama z dobrego domu. Para mieszka w pięknej wiejskiej willi i wychowuje troje dzieci: zdolnego Davida (Reece Yates), niesfornego Petera (Jordan A. Nash) i wygadaną Alice (Keira Chansa). Rodzeństwo biega po lasach i łąkach, letnie dni spędzając na zabawie w piratów, Indian i muszkieterów. Nad sielanką wisi jednak widmo kłopotów: rywalizacja między Davidem i Peterem eskaluje, a w końcu niespodziewana tragedia burzy rodzinny spokój i poczucie bezpieczeństwa. Matka zagląda do kieliszka, ojciec przypomina sobie o nałogu hazardowym, na horyzoncie pojawia się złowroga ciotka Eleanor (Anna Chancellor), która bardzo chciałaby "ucywilizować" małą Alice. Trzeba wybierać: pozostać w dziecięcym świecie wyobraźni czy zmierzyć się z demonami prześladującymi bliskich dorosłych?
Z tym że, no właśnie – świat fantazji to w "Piotrusiu Panie..." jakieś nadzwyczajnie nieporozumienie. Proszę mi pokazać młodego widza, który zachwyci się piratami w okropnych, szaroburych kostiumach, kijaszkami cudownie zamieniającym się we włócznie, pluszowym królikiem, który ledwo rusza wąsem, albo Królową Kier migoczącą kartami niczym zepsuty neon sklepu monopolowego? Podobnie ubogo potraktowano źródłowe uniwersa, wyciągając z Nibylandii i Krainy Czarów jakieś pojedyncze, zupełnie pretekstowe elementy, a następnie mieszając je w chaotycznym porządku, według zasady "im więcej smutku na zewnątrz, tym więcej cudów w głowach". Czasami wychodzą z tego zupełnie kuriozalne "udosłownienia" – bo skoro wszyscy zetknęliśmy się z alkoholowo-narkotykową interpretacją prozy Lewisa Carrolla, to film koniecznie musi nam dostarczyć scenę, w której ośmiolatka wypija zakazaną "miksturę mamy" (czyli burbon), a następnie doznaje halucynacji. Poza tym, skoro twórcy tak bardzo chcieliby zbudować kontrast między światem pełnym mroku i przemocy a beztroską fantazjowania, to dlaczego całą rzeczywistość – nieważne, jawę czy sen – malują wyłącznie w cukierkowo-infantylnych barwach? Czy naprawdę ktokolwiek chciałby uciekać z jednej magicznej krainy w drugą? I w końcu – czy wizja dzieciństwa według Brendy Chapman nie upupia dzieci, skoro ich główną filmową rolą jest obracanie tragedii w zabawę? Podobnie jedno z najważniejszych przesłań filmu – to, które mówi, że dzieci nie są własnością rodziców i należy im się autonomia – byłoby może czymś świeżym w roku 1891, ale nie 2021.
Przekładanie rodzinnych smutków na język marzeń nie jest oczywiście niczym nowym – w końcu baśniowe światy bardzo często były (i wciąż bywają) alegoriami prawdziwych traum i kryzysów, a nawet, jak w pamiętnym "Labiryncie fauna", grozy totalitaryzmów. Żeby jednak "ufantastyczniać" z sensem, trzeba mieć do zaproponowania coś więcej, niż proste połączenie oczywistego z oczywistym – dwóch wyobrażonych krain przeniesionych w tandetną wizję XIX-wiecznej Anglii, w której chyba nigdy nie istniał Charles Dickens ani nie słyszano o twórczości braci Grimm. Paradoksalnie, "Piotruś Pan.." jest doskonałą realizacją własnego fundamentalnego założenia – że kiedy dorastamy, tracimy zdolność do snucia fantazji. Goodhill i Chapman bez wątpienia wzięły sobie tę myśl do serca. I owa przez nikogo niezamierzona przewrotność pozostaje najciekawszym elementem tego nieudanego filmu.
Fakty są bowiem nieubłagane – pewnych pomysłów, nawet jeśli o drugiej w nocy wydawały nam się genialne i pionierskie, na trzeźwo lepiej po prostu nie tykać. Jeśli scenarzystka Marissa Kate Goodhill pomyślała kiedyś "O wow, Piotruś i Alicja dostaną ode mnie nowe origin story!", jakaś dobra dusza powinna usiąść z nią na mięciutkiej kanapie, zaparzyć telenowelowego czaju i z troską zapytać: "Stara, po co ci to?". Po co zamieniać archetypiczne już dzisiaj opowieści – znane nawet wtedy, kiedy się ich nie zna – w mdłą, rozwlekłą i zwyczajnie nudną historyjkę o rodzinnej traumie i psychoanalitycznych ucieczkach w fantazję? W jakim celu z uniwersalnych ramot robić ramoty anachroniczne, z dekoracjami inspirowanymi polską szkołą jasełek, wiktoriańskimi "typami osobowymi" z moralnej tektury oraz CGI z kalkulatora? Naprawdę trudno obronić coś, co nie broniło się już na poziomie wstępnych założeń.
Mamy więc trudną do rozszyfrowania idyllę małżeństwa Rose (Angelina Jolie) i Jacka (David Oyelowo), w której nie istnieje rasizm (na boga, mamy przecież XIX wiek, apogeum "naukowych" teorii rasowych!), chociaż z niepokojem patrzy się na mezalians klasowy: on ma za sobą trudną przeszłość na ulicach Londynu, ona to natomiast dama z dobrego domu. Para mieszka w pięknej wiejskiej willi i wychowuje troje dzieci: zdolnego Davida (Reece Yates), niesfornego Petera (Jordan A. Nash) i wygadaną Alice (Keira Chansa). Rodzeństwo biega po lasach i łąkach, letnie dni spędzając na zabawie w piratów, Indian i muszkieterów. Nad sielanką wisi jednak widmo kłopotów: rywalizacja między Davidem i Peterem eskaluje, a w końcu niespodziewana tragedia burzy rodzinny spokój i poczucie bezpieczeństwa. Matka zagląda do kieliszka, ojciec przypomina sobie o nałogu hazardowym, na horyzoncie pojawia się złowroga ciotka Eleanor (Anna Chancellor), która bardzo chciałaby "ucywilizować" małą Alice. Trzeba wybierać: pozostać w dziecięcym świecie wyobraźni czy zmierzyć się z demonami prześladującymi bliskich dorosłych?
Z tym że, no właśnie – świat fantazji to w "Piotrusiu Panie..." jakieś nadzwyczajnie nieporozumienie. Proszę mi pokazać młodego widza, który zachwyci się piratami w okropnych, szaroburych kostiumach, kijaszkami cudownie zamieniającym się we włócznie, pluszowym królikiem, który ledwo rusza wąsem, albo Królową Kier migoczącą kartami niczym zepsuty neon sklepu monopolowego? Podobnie ubogo potraktowano źródłowe uniwersa, wyciągając z Nibylandii i Krainy Czarów jakieś pojedyncze, zupełnie pretekstowe elementy, a następnie mieszając je w chaotycznym porządku, według zasady "im więcej smutku na zewnątrz, tym więcej cudów w głowach". Czasami wychodzą z tego zupełnie kuriozalne "udosłownienia" – bo skoro wszyscy zetknęliśmy się z alkoholowo-narkotykową interpretacją prozy Lewisa Carrolla, to film koniecznie musi nam dostarczyć scenę, w której ośmiolatka wypija zakazaną "miksturę mamy" (czyli burbon), a następnie doznaje halucynacji. Poza tym, skoro twórcy tak bardzo chcieliby zbudować kontrast między światem pełnym mroku i przemocy a beztroską fantazjowania, to dlaczego całą rzeczywistość – nieważne, jawę czy sen – malują wyłącznie w cukierkowo-infantylnych barwach? Czy naprawdę ktokolwiek chciałby uciekać z jednej magicznej krainy w drugą? I w końcu – czy wizja dzieciństwa według Brendy Chapman nie upupia dzieci, skoro ich główną filmową rolą jest obracanie tragedii w zabawę? Podobnie jedno z najważniejszych przesłań filmu – to, które mówi, że dzieci nie są własnością rodziców i należy im się autonomia – byłoby może czymś świeżym w roku 1891, ale nie 2021.
Przekładanie rodzinnych smutków na język marzeń nie jest oczywiście niczym nowym – w końcu baśniowe światy bardzo często były (i wciąż bywają) alegoriami prawdziwych traum i kryzysów, a nawet, jak w pamiętnym "Labiryncie fauna", grozy totalitaryzmów. Żeby jednak "ufantastyczniać" z sensem, trzeba mieć do zaproponowania coś więcej, niż proste połączenie oczywistego z oczywistym – dwóch wyobrażonych krain przeniesionych w tandetną wizję XIX-wiecznej Anglii, w której chyba nigdy nie istniał Charles Dickens ani nie słyszano o twórczości braci Grimm. Paradoksalnie, "Piotruś Pan.." jest doskonałą realizacją własnego fundamentalnego założenia – że kiedy dorastamy, tracimy zdolność do snucia fantazji. Goodhill i Chapman bez wątpienia wzięły sobie tę myśl do serca. I owa przez nikogo niezamierzona przewrotność pozostaje najciekawszym elementem tego nieudanego filmu.
Moja ocena:
3
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
